طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم

در این مقاله قصد داریم تا درخصوص طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم اطلاعات جامع و کاملی را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم.

اما چرا تقاضا برای دریافت طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم زیاد است؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این سوال برسیم.

قـرار گرفتـن ايـران در عـرض به نسـبت پاييـن جغرافيايـی و برخـورداری از نعمتهـای پاینـده انرژيهـای نور و حـرارت كافی، موجـب پيدايش و رشـد مطلوب گياهـان در بسـياری از منطقه های آن شـده اسـت.

انرژيهای فـراوان در ايـن محدوده، كيفيـت گياهان را افزايـش داده، امـا آب به عنـوان عامـل تعيين كننـده، همـواره توليـدات گياهـی كشـور را محـدود كرده اسـت.

از طرفی طب سنتی در ایران طرفداران زیادی دارد که منجر به افزایش تقاضا در تولید گیاهان دارویی شده است.

معرفی گیاهان دارویی قابل کشت به صورت دیم و خشکی

در طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی ارائه شده در این مقاله اطلاعات مربوط به گیاهانی مانند مریم گلی، بومادران، نسترن کوهی، ماریتیغال، رزماری، اسطوخودوس، آویشن و سایر گیاهان دارویی پرطرفدار است.

چنانچه نیاز به طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی برای گیاه خاصی هستید، می توانید هنگام درخواست طرح توجیهی به مهندسین بهین یاب تجارت اطلاع دهید. تمامی طرح های توجیهی با توجه به شرایط و امکانات شما به طور اختصاصی طراحی خواهند شد.

مریم گلی (Salvia officinalis)

مریم گلی گیاهی چند ساله (۵-۷ساله)، با ارتفاع ۵۰-۸۰ سانتی متر است. برگ های این گیاه بلند و نیزه ای شکل بوده و برگ های پایینی دمبرگ بلند و برگ های فوقانی دارای دمبرگ کوتاه هستند. گل های آن در رنگ های آبی، بنفش، صورتی، و گاهی سفید رنگ ظاهر می شود. گل ها به صورت مجتمع در بالای ساقه قرار دارند.

گلدهی آن تا ماه های تیر و مرداد همچنان ادامه دارد. ریشه مریم گلی ضخیم و دارای انشعابات فراوان بوده و به طور مستقیم در خاک فرو رفته است. این گیاه گرما دوست بوده و در آب و هوای گرم و خشک مقاومت خوبی دارد. در فصل زمستان در دماهای ۱۵- درجه سانتیگراد طی ۵- ۶ روز از بین می رود. در هر نوع خاکی رشد میکند.

بومادران (Achillea millefolium)

بومادران گیاهی علفی و چند ساله است. دارای ریشه ای نازک با انشعابات فراوان است. از بالای ریشه ساقه های استوانه ای خارج شده است. ارتفاع آن به ۱۵ تا ۱۷ سانتی متر می رسد. برگ های گیاه نیزه ای شکل و طویل با ۲ الی ۴ بریدگی است. دارای گل های کوچک سفید و یا صورتی و بدون کاسبرگ است.

دارای میوه ای فندقه و تخم مرغی شکل و وارونه است. به اقلیم خاصی نیاز ندارد و در تمام شرایط قابلیت رشد دارد. تعداد گل های گیاه بو مادران در مناطق گرم و آفتابی افزایش می یابد. مقاومت خوبی به کم آبی دارد. در خاک های سبک شنی رشد خوبی دارد.

نسترن کوهی (Rosa canina)

درختچه ای چند ساله و متعلق به تیره گل سرخ است. به صورت خودرو روی صخره ها و بوته زار ها می روید. ساقه های تیغ دار، منشعب و مستقیم دارد که گیاه را پر پشت می کند.

دارای برگ های دندانه دار، مرکب و شانه ای است. گل های معطر به رنگ های صورتی و زرد دارد. دارای میوه ای به طول ۱-۲ سانتیمتر با چندین فندقه است که توسط تخمدان گوشتی احاطه شده است. خشکی را به خوبی تحمل می کند. مناسب ترین خاک برای آن خاک هایی با بافت متوسط و خاک های سنگین است.

ماریتیغال (Silybum marianum)

ماریتیغال گیاهی یک ساله است که در آب و هوای گرم و خاک های سبک شنی می روید. دارای ریشه ای به رنگ روشن و انشعابات فراوان است. دارای ساقه ای منشعب و مستقیم است.

برگ های آن پهن و شکننده هستند که در اوایل رشد به صورت روزت روی زمین قرار می گیرند. دارای میوه تخم مرغی به رنگ قهوه ای است. خشکی موجب افزایش تولید مواد ثانویه در گیاه ماریتیغال می شود.

رزماری (Rosmarinus officinalis)

گیاهی چندین ساله و خشبی است. دارای ریشه های چوبی و طویل است. از اعماق ۳-۴ متری زمین می تواند رطوبت را جذب کند. دارای برگ هایی نیزه ای شکل به رنگه سبز تیره و بسیار معطر است.

اسطوخودوس (Lavandula angustifulia)

برگهای اسطوخودوس پوشیده از کرک وحفره هایی حاوی اسانس معطر است. گلهایی به رنگ آبی متمایل به بنفش دارد.

آویشن (Thymhs vulgari)

گیاهی چند ساله و خشبی است. دارای ماده موثره تیمول است. دو نوع گیاه آویشن وجود دارد که نوعی از آن مصرف طبی دارد و دارای گل هایی به رنگ سفید است و نوع دوم آن سیاه نامیده می شده است.

گل های این گیاه از اردیبهشت سال دوم ظاهر می شوند. دارای ریشه چوبی مستقیم و محکم است. ساقه ای چهارگوش و منشعب دارد. برای رشد به هوای گرم و نور مستقیم نیاز دارد. گیاهی خشکی دوست است. و به آسانی شرایط دیم و خشکی را تحمل می کند.

تولید گیاهان دارویی و مشکل آب

تغييـرات اقلیمی و پراکندگـی نامناسـب نزولات آسـمانی و کاهش آبهـای زيرزمينی و جـاری، تهديـدجـدی بـراي آينـده کشـاورزی و توليـدات گياهـی در عرضهـای جغرافيايـی پايين و به ویژه ايران محسـوب می شـود.

بسـياری از سـازوكارها، گياهـان و وسـایل كشـاورزی مـورد اسـتفاده در ايـران متعلـق به كشـورهای اروپايی با شـرايط اقليمـی مرطـوب و ابـری بـا نـور و حـرارت كـم بـوده و عکس شـرايط ايـران اسـت.

تعييـن و تشـخيص شـرايط اقلیمـی ويـژه مناطـق مختلـف كشـور، شناسـايی گياهان سـازگار و بـاارزش، ابـداع لوازم و ادوات مناسـب كشـاورزی و ابتـكار در روشهای اختصاصي كشـت و پـرورش گياهان دارويی در مناطق خشـك و نيمه خشـك، ميتواند موجب شـكوفايی در عرصه كشـاورزی به ويـژه ديـم كاری در کشـور شـود.

وجـود عرصه هـای وسـيع دیم زارهـاي كشـور، گياهـان دارويـی سـازگار و بـاارزش و نيـاز صنايـع مختلـف و داروسـازی، راه توليـد انبـوه گونه های گياهـی در دیم زارهـا را نشـان ميدهـد.

مطالعـات چنـد دهـه گذشـته براي شناسـايی مناطـق و گونه هاي مسـاعد ديم كاری حاكـي از اسـتعدادهای توليـد كمـی و كيفـی گياهـان دارويی ديـم در كشـور اسـت.

گياهان دارويی چندسـاله ضمـن توليد اقتصـادی محصـول در دیم زارهـای مختلـف كشـور، توانايی ايجـاد پوشـش دائمی گياهـی، جلوگيری از فرسـايش خاك و افزايـش مـواد آلـی خـاك را خواهند داشـت.

یک طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم خوب و اصولی باید به مشکل آب و دسترسی به منابع آبی برای کشاورز نیز اشاره داشته باشد.

مناسب ترین راه تامین گیاهان دارویی

محصـولات به دسـت آمـده از ايـن طريـق در ايـران، امـروزه بـه هيـچ عنوان پاسـخگوی نيازهـای داروسـازی، صنايـع و سـاير مصـارف داخلـی و خارجی نيسـت. از طرفـی وضعيـت خشـكی و خشكسـالی های پـی در پـی در كشـور، موجـب وضـع محدوديت هايـی در اجازه بهره بـرداری از عرصه هـای طبيعی شـده اسـت.

جمــع آوری گياهــان دارويــی از طبيعــت، مقــرون به صرفــه اسـت امـا گياهـان جمـع آوری شـده از طبيعـت علاوه بر نابـودی ژرم پالســم گونه هــای بــاارزش و از بيــن بــردن تنــوع زيســتی، به دلیل نبود یکنواختــی، امــکان آلودگــی، تغييــرات ســالانه بهره بــرداری و مقــدار محــدود، راهــي جــز توليــد انبــوه گياهــان دارويــی در مــزارع را بــاز نميگــذارد.

زراعــت گياهــان دارويــی بــا اســتفاده از نيازهــای اكولوژيكــی و الگوبــرداري از محيط هــای رشــد طبيعــی آنهــا، مناســبترين راه تأميــن نيــاز بـه گياهـان دارويـی اسـت.

دیم کاری گیاهان دارویی

سـطوح وسـيع دیم زارهـای کم بـازده کشـور از نظـر توليـدات ناهمگـون بـا شـرايط طبيعـی، لـزوم انتخاب وکشـت گياهـان مناسـب و سـازگار را آشـکار ميسـازد.

در بررسـي آمـاری سـطح دیم زارهـای کشـور طـي ۳۵ سـال از سـوي وزارت جهـاد کشـاورزی، متوسـط نـرخ رشـد سـالانه گنـدم ديم منفـي ۳۶/۰ درصد و براي سـطح گنـدم آبـي حـدود ۱ درصـد افزايـش اعلام شـده اسـت. ايـن بديـن معنـي اسـت کـه دیم زارهـای کم بـازده در کشـور به دليـل تغييـر اقليـم و نامتناسـب شـدن پراکنش باران در بهار رو بـه افزايش اسـت.

انتخاب و کشت گياهان دارويی چندساله سازگار با شرايط ديم هر منطقه که نياز آبی کمتري از غلات دارند ميتواند بهترين جايگزين در دیم زارهای کم بازده باشد.

استقرار گياهان دارويی چندساله، ضمن ايجاد پوشش گياهی، ميتواند از فرسايش ناشی از شخم های مکرر سالانه نیز جلوگيري کند. ترويج اين روش زراعت ديم گياهان دارويي در عرصه هاي شيبدار و غيره در سطوح وسيع، ميتواند تحولی در حفظ و احيای اکوسيستم های زراعي ديم کشور ايجاد کند.

از اين رهگذر، گياهان کاشته شده به دليل ارزش دارويی، ميتواند مورد استفاده کشاورزان و بهره برداران محلي قرار گيرد.

همچنين محصولات گياهان دارويی به دست آمده، علاوه بر امکان فروش مستقيم، با برخی فرآوريهای اوليه، مانند خشک کردن، بسته بندی و استخراج به روشهای ساده و فنی، ارزش افزوده بسياری ايجاد مي‌کنند.

همچنین ايجاد اشتغال در بخشهاي مختلف توليد و فرآوري محصولات گياهان دارويی به دست آمده، عامل مهمی در تغيير شرايط اقتصادی، اجتماعی زارعان ديم کار کشور محسوب ميشود.

البته در صورت معرفي و فروش محصولات سالم ارگانيک و باکيفيت گياهان دارويی ديم ايران به کشورهای مشتاق اين گونه محصولات ، ارزش افزوده فوق العادهای نصيب توليدکنندگان و ديم کاران محلی خواهد شد.

طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم و جلوگيری از فرسايش خاک

در طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی پیش رو بایستی به مساله فرسایش خاک و تاثیر کاشت گیاهان دارویی برای جلوگیری از فرسایش نیز پرداخته شود.

موضـوع اصلـي در ديـم کاری، اسـتفاده صحيح از نزولات آسـمانی و برنامه ريـزی توليـد گياهـان دارويـی ديـم سـازگار و باارزش اسـت. معمـولا کشـت ديم در اراضی شـيبدار صـورت ميگيـرد.

گونه های گياهـی دارويـی چندسـاله يـا دائمـی بـا ايجـاد پوشـش گياهـی و گسـترش ريشـه های عميـق، از فرسـايش خـاک جلوگيـري کـرده و ضمـن افزايـش مـاده آلـي، طـي چنديـن سـال، توليد مناسـب در اقلیمهـای مناسـب براي رشـد خـود را نيز خواهند داشـت.

اسـتفاده از گياهـان دارويـي چندسـاله، لـزوم رهاسـازي زمين براي يکسـال بـه عنوان آيـش، فقدان بهـره وری اقتصـادي زمين هاي ديـم را منتفي مي‌کنـد.

در ايـن راسـتا با اسـتفاده دائمـي از اراضي ديـم و بهره گیری از گياهـان سـازگار و مفيـد، ضمن حفـظ رطوبت خـاک و جلوگيري از تبخيـر سـطحي با ايجاد پوشـش گياهي، هر سـاله مـاده آلي خاک و ظرفيـت جـذب آب نيـز افزايـش مي‌يابد.

انتخاب گیاهان مناسب برای طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم

انتخـاب مناسـب ترين گيـاه يـا گياهـان دارويي بـراي طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم در شـرايط اقليمـي دیم زارهـاي کشـور از اهميت ويـژه اي برخوردار اسـت.

ارقـام اصلاح شـده گياهان دارويـي وارداتـي معمـولا بـراي کشـت و توليد بـالا در مناسـبترين شـرايط زراعـي توليـد شـده اند و توانايـي رشـد و توليـد مناسـب در شـرايط دیم زارهـاي نيمـه خشـک کشـور را ندارنـد. بنابرايـن در شـرايط ديـم ايـران بايـد از گياهـان دارويـي بومـي و سـازگار بـا شـرايط اقليمـي و مقـاوم بـه آفـات و بيماريهـاي منطقـه اسـتفاده کـرد.

نتايـج تحقيقـات ديـم كاري گياهـان دارويـي در دیم زارهـاي تيـپ كشـور حاكي از اسـتقرار، رشـد و كيفيت مناسـب آنهـا اسـت. ترويـج ديـم کاري گياهـان دارويـي بـا روشهاي فنـي و راهبردي همـگام با طبيعـت، راهکاری بـراي اسـتفاده بهينه از ظرفيتهاي طبيعي کشـور و تحقـق برنامه هاي اشـتغال، توليـد، فـرآوري و ایجـاد ارزش افزوده در جوامع روسـتايي و عشـايري محسـوب ميشـود.

گونه هایی ماننـد انـواع آويشـن، اسـطوخودوس، رازيانـه، گل راعـی، باريجـه، آنغـوزه، موسـير، زرين گيـاه، مريم گلـی، زعفـران، زوفـا، گل محمـدی و غيـره ضمن داشـتن سـازگاری و عملكرد مناسـب و اقتصادی، محصولی ارگانيک و سـالم در شـرايط ديـم توليـد مي‌کننـد.

پیش بینی وضعیت سرمایه گذاری طرح توجیهی کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم

عملکرد سالیانه : ۱۲۰۰ کیلوگرم در هکتار
تعداد نهال در هکتار : ۲۰۴ اصله
نرخ برابری دلار : ۲۷۰۰۰ تومان
مساحت زیرکشت : ۱۰ هکتار
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۳ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۶۵۰ میلیون تومان (بدون احتساب هزینه زمین)
نرخ بازده داخلی در سال مبنا : ۴۲ درصد
دوره بازگشت سرمایه : ۴ سال

نتیجه گیری

در این مقاله سعی نمودیم تا با ارائه اطلاعات مختصری درباره طرح کشت گیاهان دارویی در مناطق دیم خدمات شما عزیزان ارائه دهیم.

چنانچه برای اخذ وام و تسهیلات نیاز به طرح توجیهی به روز و اختصاصی دارید، می توانید با شماره 88323274-021 و یا 09120213393 تماس بگیرید.