طرح احداث گاوداری فری استال

طرح توجیهی احداث گاوداری فری استال – فری استال سیستمی است که در واقع به جای وجود استراحت گاه گروهی یعنی آنچه که در گاوداری های کشور رایج است ، استراحت گاه های انفرادی تعبیه شده است. این سیستم حالتی بین استفاده از جایگاه های غرفه ای انفرادی با گاو بسته و سیستم استراحتگاه های گروهی است. محل مسقف در این سیستم را می توان به خوابگاهی تشبیه نمود که تعداد زیادی تخت در ردیف هایی کنار هم چیده شده اند و گاوها می توانند هر یک را برای خوابیدن یا صرفاً ایستادن انتخاب کنند.
طرح احداث گاوداری فری استال اولین بار در سال ۱۹۶۰ در شمال غرب ایالات متحده توسط شخصی بنام آدولف اوین در اصطبل پرورش گاوهای شیری بصورت خیلی ابتدایی مورد استفاده قرار گرفت.وهم اکنون در کشورهای توسعه یافته استفاده از این سیستم رایج شده ودر کشور ما نیز این سیستم کم کم داره بصورت فراگیر استفاده می شود.
فری استال سیستمی است که در واقع به جای وجود استراحت گاه گروهی یعنی آنچه که در گاوداریهای کشور رایج است ، استراحتگاه های انفرادی تعبیه شده است. این سیستم حالتی بین استفاده از جایگاه های غرفه ای انفرادی با گاو بسته و سیستم استراحتگاه های گروهی است. محل مسقف در این سیستم را می توان به خوابگاهی تشبیه نمود که تعداد زیادی تخت در ردیف هایی کنار هم چیده شده اند و گاوها می توانند هر یک را برای خوابیدن یا صرفاً ایستادن انتخاب کنند.
سیستم فری استال یک محل تمیز ، خشک و راحت برای دراز کشیدن و استراحت گاوهای شیری فراهم می کند. در این سیستم با وجود استال های انفرادی (جایگاه های انفرادی) گاوها درون استال ها (جایگاهها) مقید و محدود نیستند ، بلکه آزادی گردش در قسمت های مختلف جایگاه را دارند. بخش های مختلف ، سیستم های تغذیه و شیر دوشی در این سیستم مشابه جایگاه های مرسوم می باشد . گاوها آزادند که هر وقت تمایل داشتند جهت استراحت یا ایستادن وارد استال ها شوند و هر وقت دوست داشتند جهت گردش در محوطه جایگاه یا رفتن به سمت محل تغذیه یا آبشخور استال را ترک کنند. استال های با طراحی خوب و مدیریت مناسب آنها یک بخش کلیدی در سیستم جایگاه های فری استال می باشد.

آیا گاوهای شما از فری استال استفاده می کنند ؟

ارتباطی که بین ساختار فری استال و کف فری استال وجود دارد روی چگونگی استفاده گاوهایتان از فری استال تاثیر می گذارد. با توجه به اینکه بین دو بستر ریزی متوالی ارتفاع بستر تغییر می کند؛ بنابر این ابعاد استال نیز تغییر می کنند. با تغییر چگونگی ورود گاو به استال چگونگی موقعیت گاو روی بستر و فضای موجود تغییر میکند و امکان دارد که گاو تصمیم بگیرد هرگز از استال استفاده نکند.
در این مقاله ما استالهایی با بستر ثابت و متغیر را تعریف می کنیم . بستر های ثابت ارتفاعشان در هنگام دو بستر ریزی متوالی از ۲.۵ تا ۷.۵ سانتی متر تغییر می کنند. نمونه این نوع بستر ها بسترهای لاستیکی هستند. روش استفاده گاو از این نوع استالها عموما ثابت خواهد بود. بنابراین به مکان میله گردنی و تخته سینه به اندازه کافی توجه کنید تا گاوها از استال به طور مناسب استفاده کنند. استالهایی با بستر متغیر آنهایی میباشند که دارای بسترهای غیر آلی (ماسه) یا آلی( کلش؛ تراشه چوب) می باشند.و ارتفاع آنها بین دو بستر ریزی متوالی احتمالااز ۱۵ تا ۲۲.۵ سانتی متر تغییر می کند. نحوه استفاده گاو از چنین استالهایی متفاوت می باشد زیرا فضای مورد استفاده گاو تغییر می نماید. به طور ایده آل ارتفاع استالهایی با بسترهای متغیر بین دو بستر ریزی متوالی باید مشابه باشد ولی در عمل اینطور نیست. در شکلهای ۱ و ۲ فری استالهای جلو باز با بستر های ثابت و متغیر نشان داده شده است .

● مکان و ارتفاع تخته سینه

تخته سینه به این منظور طراحی شده است تا گاوها در مکان خود نگه داشته شده و فضای مناسب برای جلو رفتن به هنگام بلند شدن داشته باشند. همچنین با استفاده از تخته سینه انتهای استال تمیز باقی می ماند. تخته سینه باید با ابعاد بدن یا فاصله سینه تا دم یک گاو مطابقت داشته باشد . گاوهای هلشتاین بالغ عموما ۱۶۵ تا ۱۸۰ سانتی متر و گاوهای کوچکتر ۱۵۰ تا ۱۶۵ سانتی متر فضای بین تخته سینه تا انتهای استال را اشغال می نمایند. برای موثر واقع شدن تخته سینه باید آن ۱۰ تا۱۵ سانتی متر بالاتر از سطح بستر قرار گیرد. این ارتفاع حرکت رو به جلوی گاوها را کنترل کرده و به گاو اجازه می دهد که هنگام استراحت کردن دستان جلوی خود را دراز کند(وضعیت عمومی استراحت گاو). بعضی از تخته سینه ها عریض بوده و مدور می باشند و به گاو اجازه می دهند که دستان خود را راحت تر دراز کند. از لوله های پی وی سی ( ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری) نیز می توان استفاده کرد. مکان تخته سینه در فری استالهایی با بستر ثابت از جدول پشتی استال تا انتهای تخته سینه اندازه گیری می شود.
در استالهایی با بستر متغیر ؛ ابعاد بدن گاو روی بستر با توجه به وزنی که دام دارد مشخص میشود. هرچه که دام از بستر بیشتر استفاده می کند ؛ بستر نازک تر شده و تخته سینه نمایان تر می گردد و حرکت دام به سمت جلو را کنترل می کند.

علاوه بر این جدول انتهایی استال بیشتر نمایان شده و فضای در دسترس دام کاهش می یابد. هنگامیکه فضا محدود باشد گاوداران برای بهبود مقبولیت استال تخته سینه را بر می دارند. بهترین گزینه این می باشد که تخته سینه را بیشتر به سمت جلو استال ببریم تا هنگامیکه سطح بستر پایین است فضای کافی برای بدن دام وجود داشته باشد. مکان تخته سینه در استالهایی با بستر متغییر از جدول پشتی استال تا انتهای تخته سینه اندازه گیری می شود.
در استالهایی با بستر متغییر ؛ قرار دادن تخته سینه ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی به نظر می رسد که بهتر است. هنگامی که استال مملو از بستر است اکثرا تخته سینه پوشیده شده و هنگامی که سطح بستر پایین میباشد تخته سینه بیشتر نمایان می باشد.

● مکان میله گردنی در طرح احداث گاوداری فری استال

میله گردنی باعث میشود زمانی که دام وارد استال میشود بیش از اندازه جلو نرود. در ضمن میله گردنی فضای به جلو رفتن دام به هنگام بلند شدن را نیز حفظ می کند به صورتی که دام می تواند به آسانی بلند شود.میله های گردنی که در مکان مناسبی قرار گرفته باشند باعث می شوند که هر چهار پای دام هنگام ورود به استال در داخل آن قرار گرفته و گاو به اندازه کافی در انتهای استال قرار گیرد تا استال تمیز باقی بماند. در ضمن مکان میله گردنی باید با بزرگترین دام گله تطابق داشته باشد نه با کوچکترین دام گله. برای اینکه راحتی دام در داخل استال افزایش یابد میله گردنی باید در ۱۶۵ سانتی متری از لبه خارجی استال قرار گرفته باشد.ارتفاع بین کف بستر و میله گردنی معمولا ۱۰۵ تا ۱۲۰ سانتی متر از زیر میله گردنی می باشد.
بعضی از گاوداران میله گردنی را در ۱۲۰ سانتی متری بالای سطح بستر با موفقیت قرار داده اند. استالهایی با با بستر متغیربه صورت سطح شیبداری از جلو به سمت عقب می باشند. بنابر این میله گردنی اغلب ۱۱۲.۵ تا ۱۱۵ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی استال می باشد. بعضی از گاوداران میله گردنی را روی میله جدا کننده فوقانی و ۱۲۰ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی به خوبی نصب کرده اند ولی آنها یک افزایش نسبتا ثابتی را با تناوب بسترریزی حفظ می نمایند. به خاطر داشته باشید که ارتفاع بسترهای متغییر از ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر بین دو بستر ریزی متوالی باشد. بنابر این طرز قرار گرفتن دام در آنها متفاوت می باشد. این امر از آنجاییکه جدول انتهایی استال بیشتر نمایان میباشد معمولا خوب است و باعث میشود که گاوها روی جدول انتهایی به استراحت نپردازند. فضای اضافی بوجود آمده بین میله گردنی و بستر استال به گاوها اجازه می دهد بیشتر وارد و داخل استال شده و این بدین معنی است که مدفو ع و ادرار بیشتری روی بستر استال جمع می شود . مجددا می گوییم که این نگرانی می تواند با حفظ سطح استال کاهش پیدا کند.

● شکل و ارتفاع جدا کننده های استال

جدا کننده های استال گاوها را به سمت فضای استراحت هدایت می کنند و آنها را تشویق می کنند تا در حالت مطلوب دراز بکشند و آنها را از گاوهای دیگر جدا و حمایت کنند. شکل جدا کننده ها به کنترل وضعیت گاوها کمک می کند ؛ بلند شدن آنها را راحت تر می کند و احتمال صدمات وارده به گاو را به حد اقل می رساند. ابعاد مناسب استال برخورد گاوها را به حد اقل می رساند . میله گردنی به طور محکم و ایمنی به بالای جدا کننده چسبیده است . فاصله میله پایینی و بستر استال نیز در طرز قرار گرفتن دام و جلوگیری از صدمات وارده واجد اهمیت است. جداکننده های استال به طوری استاندارد شده اند که باعث حذف میله نگه داری کننده در عقب استال می شوند و استفاده از استال را راحت تر کرده اند. دو نوع از مشهورترین اشکال جداکننده ها : ” یو” شکل و “واید اسپن” می باشند. در صورتی که طول و عرض استال کافی باشد جداکننده های یو شکل مناسب می باشند. میله پایینی در این نوع از جدا کننده ها باید ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر بالاتر از بستر باشدفاصله آزاد کمتر می تواند باعث صدمات به پاهای گاوها شود و بیشتر از این نیز باعث می شود که گاوها زیر این جدا کننده ها در هنگام استراحت حرکت کنند.

اخیرا جدا کننده های واید اسپن که در شکل نشان داده شده است مشهور تر شده اند میله پایینی در جلوی استال کوچکتر شده است تا در صورت لزوم گاو فضایی برای جابجایی از اطراف داشته باشد. میله پایینی بعضی از واید اسپن ها دارای شیبی از سمت تخته سینه به سمت بالا دارند .این امر می تواند مقداری از مانع عمودی را که بین میله پایینی و بستر در نزدیکی وسط استال می باشد را حذف کند. بنابر این گاوها میتوانند بصورت اریب در طول استال دراز بکشند.در سایر مدلهای فری استال میله پایینی ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر بالاتر از تخته سینه ادامه پیدا کرده است. چنین مسئله ای فضای موجود بین بستر استال و میله پایینی را کاهش می دهد و طرز قرار گرفتن دام بهتر می شود.
ارتباط بین ساختار استال و بستر استال ؛ طرز قرار گرفتن دام و استفاده از استال را تعیین می کند. به خاطر داشته باشید برای آنکه استال تمیز و خشک باشد ؛ سطح استال باید سه مرتبه در روز تمیز شود و سپس بستر ریزی منظم صورت گیرد.

مزیت های کلی جایگاه های فری استال

امکان نگهداری حیوانات در تراکم بیشتر
کاهش قابل توجه در استفاده از بستر (حدود ۷۵ درصد) و کاهش تعویض هزینه های آن
کاهش کار کارگری مورد نیاز برای گاوها
تمیز تر و آرام تر بودن گاوها
کاهش بروز جراحات سر پستانکها و کاهش صدمات پستان
بهره وری مصرف خوراک
افزایش ضریب سلامت دام
افزایش زمان استراحت و نشخوار دام در حال درزا کشیدن
تا حدودی افزایش تولید شیر
کاهش بار میکروبی شیر
کاهش لنگش، بیماریهای سم و تا حدودی بیماریهای تولیدمثلی
کاهش استرس گرمایی به دلیل کاهش گرما و رطوبت بستر
نصب راحت تر و کم هزینه تر هواکش ها به دلیل متمرکز و منظم بودن جایگاه استراحت گاوها

اهمیت اندازه فری استال و ابعاد بدنی دام شیری

دام هایی با نژاد های مختلف دارای وزن و اندازه های مختلفی در گله وجود دارند. از آنجا که اندازه ابعاد بدن دام نسبتی از هم دارند می توان ابعاد و فضای داخل فری استال را به صورت مناسب طراحی کرد. ابعاد یک فری استال استاندارد در ۳ اندازه طراحی می شود:
برای تلیسه های زایش اول
دام های شیرده
دام های خشک با سایر نیاز های ویژه خوراک و تغذیه

فری استال جلو بسته

Stall partition: بخش جدا کننده استال
Neck rail: لوله گردن گیر
Support post: پایه نگه دارنده
Brisket tube: تخته سینه گیر
Mattress: تشک
Rear curb: لبه جدا کننده استال از راهرو
Grooved alky: راه رو مشبک
ساخت این فری استال به این گونه است که فضایی در جلو استال برای دام وجود ندارد به همین دلیل در زمان ساخت ۳۰ سانتی متر طویل تر از دیگر فری استال ها تولید می شود. (برای دامداری های که فضای کمی دارند پیشنهاد می شود)

فری استال جلو باز

Stall partition: بخش جدا کننده استال
Neck rail: لوله گردن گیر
Support post: پایه نگه دارنده
Brisket tube: تخته سینه گیر
Mattress: تشک
Rear curb: لبه جدا کننده استال از راهرو
Grooved alky: راه رو مشبک
فضای باز جلوی استال این امکان را می دهد تا دام براحتی سر و بدم خود را داخل فری استال جای دهد. در بخش داخلی و بیرونی استال طراحی این گونه انجام شده که دام خیزش و ایستادن را به راحتی انجام می دهد. طول ساخت این استال کوتاه تر از دیگر انواع فری استال می باشد. (این نوع فری استال برای اکثر دامداری ها مناسب است)

فری استال سر به سر

Stall partition: بخش جدا کننده استال
Neck rail: لوله گردن گیر
Support post: پایه نگه دارنده
Brisket tube: تخته سینه گیر
Mattress: تشک
Rear curb: لبه جدا کننده استال از راهرو
Grooved alky: راه رو مشبک
ساخت و طراحی این نوع فری استال به این گونه است که هر یک از دام ها داخل استال خود روبروی هم قرار دارند و می توانند از فضای خیزش یکدیگر استفاده نمایند. فاصله طول صورت دو دام از هم ۸۰ سانتی متر می باشد. استفاده از این نوع سیستم نگهداری برای دامداری ها و دامپروری های صنعتی بسیار مناسب می باشد. زیرا می توان از دام های بیشتری در تراکم بالا بهره برد.

برخی از معایب سیستم های فری استال

نیاز به تمیز کردن راهروها حداقل روزانه یک بار
نیاز به بستر ریزی و تمیز کردن منظم استال ه
عدم عادت پذیری سریع حیوانات به استفاده از استال ها
نیاز به تخصص بالا در طراحی و اجرای سیستم [در صورت عدم رعایت اصولی طراحی و مدیریت مناسب استال می توانند با عدم استقبال گاوها شده و به بخش بلا استفاده در جایگاه تبدیل شوند]

اندازه های مهم در سیستم فری استال

۱- عرض فری استال ۱۲۰-۱۴۰ سانتی متر
۲- ارتفاع میله گردنی تا روی بستر ۱۱۵سانتی متر
۳- ارتفاع بستر از سطح زمین (بدون پوشش)۲۲ سانتی متر
۴- تخته سینه که زیر میله گردنی و بطور مورب نصب می شود۱۰ سانتی متر
۵- فاصله میله گردنی تا ابتدای چاله کود یا راهرو ۱۷۵ سانتی متر.
۶- فاصله بیرونی لوپ تا ابتدای چاله کود یا راهرو ۱۶ تا ۲۴ سانتی متر
۷- بستر از مواد جذب کننده رطوبت و خشک (ماسه خیلی خوب است ) با شیب ۳ تا۴ در صد

طراحی سالنهای فری استال

یکی از مواردی که در طراحی فری استال نقش دارد نحوه برخاستن و نشستن گاو است.باتوجه به تصویر روبه رو می توان ذکر کرد که سه منطقه در فری استال برای دام بایستی در نظر گرفت:دامداری
فضای بدنه
فضای سر
فضای خیزش
زمانی که گاو در حال استراحت در داخل فری استال است دو قسمت سر و بدن فضای استال را اشغال می کند و بایستی طول فری استال به اندازه ای باشد تا گاو مشکلی در خصوص فضای این دو قسمت نداشته باشد در غیر اینصورت از استال استفاده نخواهد کرد. فضای خیزش زمانی اهمیت پیدا می کند که گاو می خواهد از جای خود بر خیزد که همانطور در تصاویر بالا نشان داده شده ازفضای نشستن تجاوز می کند.

بخش‌های سالن فری استال

سقف

با دولایه عایق پشم شیشه، جهت انجام گردش هوای مناسبتر پوشیده شده است.

آبخوری

با سنگ گرانیت و مقاوم در برابر سرما ، ضربه و خنک نگه داشتن آب در فصول گرم و قیمت فوق العاده پایین آن نسبت به محصول مشابه از جنس استیل.

کف سالن

ایجاد بستر مناسب با زبری سازگار با محیط طبیعی زندگی دام و بسیار مقاوم به کمک آجر فرش

سازه فلزی در طرح احداث گاوداری فری استال

ساخته شده از فولاد ST۳۷ با ۵۲ متر دهانه و ۱۸۰متر طول سالن.

سیستم جمع آوری کود در طرح احداث گاوداری فری استال

یکی از مهمترین اهداف در مدیریت کود دامپروری های صنعتی، جمع آوری بهینه فضولات با حداکثر راندمان در کمترین زمان ممکن است. این اسکریپرها قادر به جمع آوری فضولات در راهرو سالن های فری استال و یا حتی بهاربندها می باشند.

استفاده از پنکه هوایی و مه پاش

جهت تامین رطوبت مورد نیاز و کاهش دما و برطرف کردن استرس های گرمایی دام که باعث افزایش باروری گله شیری طی فصل گرما میشود، پنکه هوایی و مه پاش در سالن فری استال تعبیه شده است.

خلاصه بررسی فنی، مالی و بازار طرح احداث گاوداری فری استال

ظرفیت پرورش : ۱۰۰ راس
نرخ برابری دلار : ۲۵۰۰۰ تومان
مساحت زمین موردنیاز : ۱۱۰۰۰ مترمربع
سطح زیربنای سیستم فری استال ۶ ردیفه : ۲۰۶۲ مترمربع
تعداد نیروی انسانی مورد نیاز : ۱۴ نفر
میزان سرمایه گذاری ثابت : ۷ میلیارد تومان
نرخ بازده داخلی : ۳۴ درصد