توضیحات

طرح توجیهی کشت و پرورش وانیل

طرح توجیهی کشت و پرورش وانیل

وانیل میوه گیاهی است از خانواده ثعلب ها Orchidaceae، این گیاه دارای پایه ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.دانه‌های این گیاه را پس از فرآوری تخمیر می‌کنند تا عطر مطبوع آن‌ها بیرون بیاید و عموماً به صورت پودر یافت می‌شود و در بعضی موارد آن را با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که به صورت عصاره وانیل به بازار عرضه می‌شود که عموماً حاوی ۳۵٪ الکل می‌باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای شکر، شربت ذرت یا پروپیلن گلیکول نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت بستنی است. سرخپوستان توتوناک سازندگان اولیه وانیل بودند.وانیل پس از زعفران گران‌ قیمت‌ ترین ادویه است.تولید وانیل طبیعی یکی از دشوارترین فرآیندهای صنعت عطر و طعم است. دلیل این امر پیچیده بودن فرمول شیمیایی نیست بلکه دلیلش نیاز به داشتن کشاورزهای ماهری است که توانایی نگهداری از درخت وانیل را طی ۱۵ ماه رشد در فصل‌های مختلف دارند. در گروه ادویه جات، وانیل دومین ادویه گران‌قیمت است که به‌صورت دستی تهیه می‌شود. از آنجا که نزدیک به ۸۰ درصد وانیل دنیا در ماداگاسکار تولید می‌شود، چنین حساسیتی در زنجیره تولید این محصول آن هم در تنها یک کشور دنیا، منجر به ایجاد ماتریس عرضه جهانی حساسی شده است. به طور مثال طبق آمار جهانی، گل‌دهی ضعیف این محصول در سال ۲۰۱۴ موجب کاهش تولید دانه‌های وانیل از ۲۰۰۰ تن به ۱۳۰۰ تن شد که نهایتا باعث افزایش قیمت شدید وانیل در آن سال شد. در یک نگاه کلی به پروسه کشت و تولید وانیل، می‌توان مشاهده کرد که کشاورزان در قلب این پروسه قرار دارند؛ استفاده ناکارآمد از زمین و روش‌های کشاورزی نامناسبی که ناشی از عدم آگاهی کشاورزان است سبب ناپایداری بازار وانیل در دنیا شده است. علاوه‌بر این امر، کیفیت وانیل تولید شده به‌طور مستقیم تحت‌تاثیر بسته‌بندی دانه‌های وانیل نارس است چرا که کشاورزان نیازمند به درآمد حاصله، همواره قصد فروش هرچه سریع‌تر محصولات خود را دارند.بنابر مشاهدات و تحقیقات ، بزرگ‌ترین مانع برای کشاورزان در این پروسه، افراد واسطه یا به اصطلاح دلال هستند. در اصل این کشاورزان هستند که وانیل را تولید و به مرحله فروش می‌رسانند اما این دلالان هستند که بخش بزرگی از سود فروش را صاحب می‌شوند.

ساختار گیاه وانیل

در این طرح توجیهی درخت وانيل داراي ساقه سبز دراز، برگ هاي متناوب، پهن، نرم، ضخيم، بيضي شكل و نوك تيز سبز و تعداد زيادي ريشه هاي هوايي كه از كنار هر برگي بيرون مي آيد كه با كمك آنهابه تنه درختان مجاور مي چسبد و بالا مي رود.اين گياه بومي مناطق مرطوب و حاره و در جنگل هاي مرطوب جنوب شرقي مكزيك و آمريكاي مركزي و هند غربي و آمريكاي جنوبي مي رويد و ساقه هاي پيچيده آن تا ارتفاع حتي ۱۰۰ متر نيز ممكن است برسند و تا بالاترين ارتفاع درختان بزرگ جنگلي نيز بالا مي رود.ماده معطر وانيل از ميوه اين گياه گرفته مي شود. ميوه آن به شكل غلاف لوبيا است و قبل از اينكه كاملاً برسد آن را مي چينند و خشك مي كنند در موقع چيدن ،ميوه ها عطري ندارند ولي پس از اينكه چيده شد در دوران خشك كردن و عمل آوردن ان ،عطر مطبوع وانيل در آن ايجاد مي شود.گل هاي آن به شكل خوشه و تعداد ۱۵-۲۰ گل در هر گروه و تلقيح گلها به طور طبيعي انجام نمي گيردو گلها را يكي يكي بايد كمك كرد كه تلقيح شوند، زيرا استيگمات هاي گل ها از يك تيغه اي پوشيده شده كه تلقيح فقط به كمك حشراتي انجام مي گيرد كه به قدر كافي براي تلقيح گل ها وجود ندارند به اين علت است كه براي داشتن ثمر كافي بايد تلقيح مصنوعي نمود.به همين دليل معمولا با هرس كردن وانيل ترتيبي مي دهند كه ارتفاع گياه ۳-۲ متر بيشتر نشده است و گل ها در دسترس انسان باشد.